Γυάρος
Επιμέλεια: Ηώ Σταυρίδη
Ιστορική Αναδρομή
Η Γυάρος, ένα μικρό αλλά ιστορικά σημαντικό νησί των Κυκλάδων, εκτείνεται σε έκταση 17,76 τετραγωνικών χιλιομέτρων και διαθέτει ακτογραμμή 33 χιλιομέτρων. Βρίσκεται στο κέντρο των Κυκλάδων, ανάμεσα στην Άνδρο, την Τήνο, τη Σύρο και την Κέα. Η Γυάρος έχει μια πλούσια, αλλά σκοτεινή, ιστορία που αντανακλά τόσο τη γεωγραφική της σημασία όσο και την πολιτική διαδρομή της Ελλάδας.
Μυθολογία
Η παλαιότερη γνωστή αναφορά για τη Γυάρο βρίσκεται στην Οδύσσεια του Ομήρου. Σύμφωνα με το μύθο, ο Ποσειδώνας τιμώρησε τον Αία τον Λοκρό για τον βιασμό της μάντισσας Κασσάνδρας βυθίζοντας την περιοχή όπου βρισκόταν ο Αίας στη θάλασσα, δημιουργώντας έτσι τον «Γυαρίτικο βράχο» (Γυραίην πέτρην). Αυτή η μυθολογική αφήγηση όχι μόνο αναδεικνύει το σκληρό τοπίο του νησιού αλλά και συνδέει την ταυτότητά του με τις ισχυρές δυνάμεις της φύσης και τη θεϊκή τιμωρία και εκδίκηση.
Αρχαία Ιστορία
Στην αρχαιότητα, η Γυάρος αναδείχθηκε ως ανεξάρτητος δήμος με πολιτική αυτονομία, που υποδεικνύεται από το δικαίωμά του να κόβει νομίσματα. Καταγράφεται ότι το νησί είχε μόνιμο πληθυσμό και ήταν αυτόνομη πόλη-κράτος όπως πολλά νησιά των Κυκλάδων. Ο γεωγράφος Στράβων σημείωσε την ύπαρξη ενός μικρού ψαροχωριού στη Γυάρο, όπου οι κάτοικοι βασίζονταν κυρίως στο ψάρεμα για τα προς το ζην. Το νησί ήταν γνωστό για την παραγωγή βαφής από πορφύρα και λέγεται ότι έστειλαν ακόμη και πρέσβεις στον Ιούλιο Καίσαρα για να διαπραγματευτούν φορολογικές μειώσεις.
Κατά τη ρωμαϊκή εποχή, η Γυάρος έγινε διαβόητη ως τόπος εξορίας. Αξιοσημείωτες μορφές όπως ο Γάιος Σιλάνος, ο ανθύπατος της Ασίας, και ο Βίβιος Σερένος, ο αντιβασιλέας της Έξω Ισπανίας, εξορίστηκαν στο νησί. Ο Στωικός φιλόσοφος Musonius Rufus εξορίστηκε επίσης εδώ υπό τον αυτοκράτορα Νέρωνα, κατηγορούμενος ψευδώς για συνωμοσία. Το αφιλόξενο περιβάλλον της Γυάρου, που χαρακτηρίζεται από βραχώδες έδαφος και ελάχιστη βλάστηση, την έκανε κατάλληλη τοποθεσία για την απομόνωση των πολιτικών διαφωνούντων.
Η λατρεία θεοτήτων όπως της Αφροδίτης Μυχίας και της Άρτεμης μαρτυρείται από επιγραφές και χάλκινα νομίσματα που κόπηκαν στο νησί, υποδεικνύοντας ότι η Γυάρος δεν ήταν απλώς τόπος εξορίας αλλά και τόπος πολιτιστικής και θρησκευτικής σημασίας.
Καθώς οι αιώνες προχωρούσαν, η Γυάρος κέρδισε τη φήμη άγονου και αφιλόξενου νησιού. Οι ταξιδιώτες, συμπεριλαμβανομένου του Γάλλου βοτανολόγου Joseph Pitton de Tournefort τον 18ο αιώνα, το περιέγραψαν ως άδειο από βλάστηση, που κατοικείται μόνο από μεγάλους αρουραίους και προσφέρει σκληρές συνθήκες διαβίωσης. Η ερήμωση του νησιού συνεχίστηκε και παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό ακατοίκητο, με ελάχιστους κατοίκους να επιζούν από το σκληρό τοπίο του.
Πολιτική Εξορία του 20ου αιώνα
Αν και η Γυάρος είναι πλέον ακατοίκητη, δεν ήταν πάντα έτσι. Το νησί ιστορικά ήταν αραιοκατοικημένο, με την πορεία του να είναι παράλληλη με αυτή του γείτονά του, της Σύρου. Έγγραφα του 16ου αιώνα επιβεβαιώνουν ότι εδώ και πολύ καιρό εγκαταστάθηκαν εκεί 3-4 οικογένειες Συριανών κτηνοτρόφων, γνωστών ως Αγιουργιανών. Επί Τουρκοκρατίας οι οικογένειες αυτές πλήρωναν φόρους για τις περιουσίες τους στη Σύρο. Οι Αγιουργιανοί εκτρέφουν πρόβατα για μαλλί, γάλα και βούτυρο, μαζί με κατσίκες και χοίρους για κρέας. Καλλιεργούσαν αμπέλια και κριθάρι και κάθε οικογένεια διατηρούσε τα δικά της μελίσσια και βάρκες για ψάρεμα και μεταφορά σε κοντινά νησιά. Κατασκεύασαν τα σπίτια, τις μάνδρες και τους τοίχους τους με την τεχνική της ξερολιθιά, την παραδοσιακή κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική τεχνική.
Οι Αγιουργιανοί έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην Εθνική Αντίσταση κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κατά των δυνάμεων κατοχής. Τον Μάιο του 1943, ένα αγγλικό υποβρύχιο παρέδωσε ένα ραδιόφωνο στο νησί και οι κάτοικοι παρέσυραν τον ασυρματιστή Γιώργο Βαλαβάνη από την Κρήτη και τον παρατηρητή Κώστα Δημουλά από τον Πειραιά. Η αποστολή τους ήταν να εντοπίσουν τις κινήσεις των εχθρικών πλοίων στις Βόρειες Κυκλάδες και να ειδοποιήσουν τους Βρετανούς συμμάχους για βομβαρδισμούς. Η Γυάρος χρησίμευε επίσης ως σταθμός διέλευσης για φυγάδες πατριώτες, με τους ντόπιους κατοίκους να παρέχουν καταφύγιο μέχρι τα υποβρύχια να τους μεταφέρουν στη Μέση Ανατολή.
Στη σύγχρονη ιστορία, ιδιαίτερα από το 1947 έως το 1974, η Γυάρος χαρακτηρίστηκε για άλλη μια φορά τόπος εξορίας στις περιόδους πολιτικής καταπίεσης στην Ελλάδα.
Τον Ιούλιο του 1947, και ενώ εξελίσσεται ο εμφύλιος πόλεμος, η κυβέρνηση αποφασίζει τη σύλληψη και φυλάκιση των πολιτικών της αντιπάλων. Εκατοντάδες κρατούμενοι μεταφέρονται στους όρμους του ακατοίκητου νησιού της Γυάρου. Τότε ξεκινά και η κατασκευή των εγκαταστάσεων. Η κατασκευή πραγματοποιείται από τους ίδιους τους φυλακισμένους, σε απάνθρωπες συνθήκες καταναγκαστικής εργασίας, απειλών και σωματικής βίας, κάτω από καυτό ήλιο, βροχή, υγρασία και τον άγριο αέρα του Αιγαίου. Απώτερος σκοπός ήταν η ψυχική εξόντωση και η σωματική εξάντληση των εξορισθέντων, όχι η ίδια η κατασκευή.
Αρχικά πραγματοποιήθηκε εκβραχισμός και μεταφορά πέτρας για το κτίσιμο φυλακίων και τοιχίων. Στη συνέχεια, στον 4ο όρμο, κατασκευάστηκαν αναρρωτήριο, αποθήκες και ηλεκτροπαραγωγική μονάδα. Το μεγαλύτερο κτίριο είναι αυτό των φυλακών. Χιλιάδες κυβικά μέτρα βράχου σκάφτηκαν με τα χέρια, για να ισοπεδωθεί ο χώρος σε τέσσερα επίπεδα και να ανεγερθεί το τερατώδες κτίριο. Το κεντρικό κτίριο ακολουθεί το αρχιτεκτονικό ύφος των φυλακών της κεντρικής Ευρώπης, καταλαμβάνει περίπου 11 χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα γης και είναι ακόμη και σήμερα το μεγαλύτερο οικοδόμημα στις Κυκλάδες. Είναι σχεδιασμένο ώστε να μην έχει καμία μόνωση: Διαθέτει τοίχους από συμπαγές τούβλο και δίριχτη τσιμεντένια στέγη, για να είναι ζεστό το καλοκαίρι και κρύο το χειμώνα. Ο αριθμός των φυλακισμένων τα πρώτα έτη ήταν πάνω από 10.000 άτομα που διέμεναν στους όρμους σε αντίσκηνα. Όταν η κατασκευή των φυλακών ολοκληρώθηκε, ειχαν δυναμικότητα περίπου 1.200 ατόμων.
Οι εγκαταστάσεις έκλεισαν για πρώτη φορά, τον Οκτώβριο του 1952. Ένα μήνα μετά, εκλέγεται η κυβέρνηση Παπάγου, που ξανανοίγει τις φυλακές της Γυάρου τον Απρίλιο του 1955, για να ανακατανείμει τον υπερπληθυσμό των κρατουμένων στις υπόλοιπες φυλακές που προκλήθηκε από τους σεισμούς στα Επτάνησα. Κλείνουν δεύτερη φορά το 1961 από την κυβέρνηση Καραμανλή, έπειτα από τις πιέσεις της διεθνούς κοινότητας και της ΕΔΑ.
Οι φυλακές ανοίγουν τρίτη φορά από τη χούντα των συνταγματαρχών την 21/4/1967 και κλείνουν το καλοκαίρι του 1973, για να ανοίξουν για τελευταία φορά το Νοέμβρη του 1973 και να κλείσουν οριστικά στις 26/7/1974. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα από το 1967 έως το 1974, το νησί έγινε τόπος εξορίας αντιφρονούντων, συμπεριλαμβανομένων γυναικών , εγκύων γυναικών ακόμα και ανήλικων παιδιών, που εδραίωσαν περαιτέρω την κληρονομιά της Γυάρου ως τόπο μαρτυρίου και πολιτικής καταστολής. Δημοσιογραφικές έρευνες από διεθνή μέσα ενημέρωσης, όπως το Stern και το Paris-Match, έφεραν την παγκόσμια προσοχή στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συμβαίνουν στο νησί.
Η σημερινή Γυάρος
Το σήμερα ακατοίκητο νησί αποτελεί τεκμήριο της ανθρώπινης αγριότητας, με ερείπια που διασώζουν τη συλλογική μνήμη. Αν και το νησί χρησιμοποιήθηκε ως ναυτικό πεδίο βολής μέχρι το 2000, χαρακτηρίστηκε ως ιστορικός χώρος το 2002, διατηρώντας την κληρονομιά του. Η Γυάρος φιλοξενεί επίσης απομεινάρια του παρελθόντος της, συμπεριλαμβανομένων κτιρίων φυλακών και υποδομών που ανεγέρθηκαν κατά τις περιόδους της εξορίας.
Περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά και προστασία
Η Γυάρος φημίζεται για την πλούσια βιοποικιλότητα και τα μοναδικά οικοσυστήματα. Διαθέτει απόκρημνο έδαφος με απότομες βραχώδεις πλαγιές και ποικίλα παράκτια χαρακτηριστικά. Η γεωγραφία του νησιού παίζει ζωτικό ρόλο στην υποστήριξη των μοναδικών οικοσυστημάτων του. Το μεσογειακό της κλίμα, που χαρακτηρίζεται από ζεστά, ξηρά καλοκαίρια και ήπιους χειμώνες, ευνοεί την ανάπτυξη εξειδικευμένης χλωρίδας και πανίδας, που είναι προσαρμοσμένη στις σκληρές συνθήκες.
Χλωρίδα Γυάρου
Η Γυάρος φιλοξενεί περίπου 240 είδη και υποείδη χλωρίδας, συμπεριλαμβανομένου του ενδημικού είδους Fritillaria obliqua subsp. tuntasia. Η βλάστηση του νησιού, η οποία περιλαμβάνει μια ποικιλία μεσογειακών θάμνων και βοτάνων, είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της συνολικής οικολογικής ισορροπίας. Η παρουσία ποικίλης φυτικής ζωής υποστηρίζει διάφορα είδη ζώων, συμβάλλοντας στην πλούσια βιοποικιλότητα του νησιού.
Πανίδα της Γυάρου
Η Γυάρος φιλοξενεί περίπου το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού της μεσογειακής φώκιας (Monachus monachus), που αναπαράγεται στις παραλίες του νησιού. Στις βραχώδεις πλαγιές του νησιού φωλιάζει η δεύτερη μεγαλύτερη αποικία του Μύχου Puffinus yelkouan στον κόσμο μαζί με πολλά άλλα θαλασσοπούλια.
Στη Γυάρο έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 30 είδη ορνιθοπανίδας με σημαντικότερα τον Μύχο, τον Θαλασσοκόρακα, τον Σπιζαετό, τον Μαυροπετρίτη και τη Αετογερακίνα.
Η χερσαία πανίδα του νησιού περιλαμβάνει 5 είδη ερπετών, μεταξύ αυτό και το μαύρο φίδι της Γυάρου, του οποίου ο πληθυσμός είναι ο μοναδικός στην Ελλάδα.
Στη Γυάρο απαντώνται και τουλάχιστον 45 είδη ασπόνδυλων, 23 κολεόπτερα, 5 χειλόποδα, 8 αράχνες, 1 σκορπιός και 20 είδη χερσαίων μαλάκιων, εκ των οποίων 19 χερσαία σαλιγκάρια και 1 σαλιγκάρι του γλυκού νερού.
Κάτω από την επιφάνεια, το θαλάσσιο περιβάλλον είναι εξίσου πλούσιο, με εκτεταμένα λιβάδια Ποσειδωνίας και ζωντανούς κοραλλιογενείς υφάλους που δημιουργούν ζωογόνα οικοσυστήματα που χρησιμεύουν ως καταφύγια για εκατοντάδες οργανισμούς και πλήθος ψαριών, όπως Σκάροι, Στήρες, Σάλπες, Γερμανοί, Μελανούρια, Κακαρέλοι και Μπαρμπούνια. Στα νερά της Γυάρου έχει επίσης καταγραφεί η παρουσία του προστατευόμενου Ρινοδέλφινου.
Μοναδικά οικοσυστήματα και ενδιαιτήματα
Η Γυάρος και το θαλάσσιο περιβάλλον που την περιβάλλει είναι μέρος του δικτύου Natura 2000, του δικτύου προστατευόμενων περιοχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η προστατευόμενη περιοχή, η οποία ονομάζεται «Νήσος Γυάρος και Θαλάσσια Ζώνη» (Κωδικός: GR4220033), καλύπτει 260,37 τετραγωνικά χιλιόμετρα, με το 93,2% της έκτασης αυτής να είναι θαλάσσια.
Εντός αυτής της προστατευόμενης περιοχής, έχουν καταγραφεί συνολικά δεκαέξι τύποι φυσικών οικοτόπων (ΤΟ), με 13 από το Παράρτημα Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και τρεις εθνικής σημασίας.
Αυτοί οι βιότοποι περιλαμβάνουν:
- 9620: Κοίτη ποταμού χωρίς βλάστηση (εθνικής σημασίας)
- 9320: Δάση με Olea και Ceratonia
- 8260: Adiantetalia: Acrocladio-Adiantetum σε σχιστόλιθο (Τ.Ο. εθνικής σημασίας)
- 8250: Βραχώδες υπόστρωμα που δεν καλύπτεται από βλάστηση (Τ.Ο. εθνικής σημασίας)
- 6220*: Ψευδοστέπα με αγροστώδη και μονοετή φυτά από Thero-Brachypodietea
- 5420: Φρύγανα με Sarcopoterium spinosum
- 5330: Θερμομεσογειακές και προερημικές λόχμες
- 3140: Σκληρά ολιγο-μεσοτροφικά ύδατα με βενθική βλάστηση χαροειδών σχηματισμών με Chara spp.
- 1430: Αλο-νιτρόφιλες λόχμες (Pegano-Salsoletea)
- 1410: Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi)
- 1240: Απόκρημνες βραχώδεις ακτές με βλάστηση στη Μεσόγειο με ενδημικά Limonium spp.
- 1160: Αβαθείς κολπίσκοι και κόλποι
- 1170: Ύφαλοι
- 1110: Αμμοσύρτεις που καλύπτονται διαρκώς από θαλάσσιο νερό μικρού βάθους
- 8330: Θαλάσσια σπήλαια εξ ολοκλήρου ή κατά το ήμισυ κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας
- 1120*: Εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης με Posidonia (Posidonion oceanicae)
* τύπος οικοτόπου προτεραιότητας
Προσπάθειες Διατήρησης
Το WWF Hellas και η MOm, ο οργανισμός διατήρησης της φώκιας, έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στις προσπάθειες διατήρησης της νήσου Γυάρου. Οι πρώτες αναφορές για φώκιες (Monachus monachus) στην περιοχή τράβηξαν την προσοχή των ερευνητών της MOm, οδηγώντας σε σημαντικές πρωτοβουλίες διατήρησης.
Το 2010, η WWF Ελλάς και η MOm υπέβαλαν πρόταση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το πενταετές έργο «Ολοκληρωμένη Προστασία για τη Μεσογειακή Φώκια στις Βόρειες Κυκλάδες» (Cyclades LIFE). Αυτό το έργο, που συντονίστηκε από το WWF και υποστηρίχθηκε από διάφορους εταίρους, όπως το Υπουργείο Περιβάλλοντος, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, η Αναπτυξιακή Εταιρεία Κυκλάδων, οι Δήμοι Σύρου και Άνδρου, η MOm, το Ινστιτούτο Tethys και το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, στόχευε στην εφαρμογή ολοκληρωμένων μέτρων προστασίας για την μεσογειακή φώκια-μοναχο (Monachus Monachus) και τον βιότοπο της.
Η πρώτη θετική κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση σημειώθηκε το 2011 όταν η Γυάρος και η θάλασσα της, σε ακτίνα τριών μιλίων, εντάχθηκαν στο δίκτυο Natura 2000. Το πρόγραμμα Cyclades LIFE ξεκίνησε το 2013, οδηγώντας στη σύσταση της «Επιτροπής Συνδιαχείρισης Γυάρου», ενός άτυπου φορέα που περιλάμβανε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.
Το 2014 το Υπουργείο Περιβάλλοντος ανέθεσε την εκπόνηση ειδικής περιβαλλοντικής μελέτης για το νησί, απαραίτητη για την κήρυξη της περιοχής ως Εθνικού Δρυμού. Το έργο LIFE ολοκληρώθηκε το 2018 και το WWF, ως συντονιστής του έργου, παρέδωσε την περιβαλλοντική μελέτη και ένα σχέδιο προεδρικού διατάγματος για τη θέσπιση συνθηκών προστασίας για τη Γυάρο στο Υπουργείο Περιβάλλοντος.
Παρά τις προόδους αυτές, το Υπουργείο δεν έχει εφαρμόσει ακόμη και σήμερα (Οκτώβριος 2024) άμεσα το προτεινόμενο πλαίσιο, επικαλούμενο την ανάγκη ευθυγράμμισής του με ευρύτερα σχέδια για προστατευόμενες περιοχές. Ωστόσο, η πίεση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία επέμενε στη θέσπιση ενός πλαισίου προστασίας ως μέρος των δεσμεύσεων που ανέλαβε στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE, οδήγησε στην απόφαση του Υπουργείου να δημιουργήσει ένα προσωρινό πλαίσιο προστασίας διάρκειας δύο ετών με δυνατότητα χρονικής επέκτασης.
Αυτό το πλαίσιο χωρίζει το νησί σε τρεις ζώνες, επιτρέποντας κατά κύριο λόγο επιστημονική μελέτη, ενώ επιτρέπει τη ρυθμιζόμενη αλιεία εντός τριών ναυτικών μιλίων από το νησί υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Αυτή η καινοτόμος προσέγγιση στοχεύει στην εξισορρόπηση της οικολογικής διατήρησης με τα μέσα διαβίωσης των ντόπιων ψαράδων και έχει λάβει υποστήριξη από διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένης της αλιευτικής κοινότητας.
Το πλαίσιο λειτουργίας της Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής:
Η ΘΠΠ χωρίζεται σε διάφορες ζώνες, καθεμία με συγκεκριμένους κανονισμούς για την προστασία των οικοσυστημάτων της:
Χερσαίες Ζώνες:
- Ζώνη X1: Επιτρέπει την επιστημονική έρευνα και έργα αποκατάστασης οικοσυστημάτων, διασφαλίζοντας παράλληλα ελάχιστη διαταραχή στη χλωρίδα και την πανίδα. Επιτρέπονται έργα που στοχεύουν στη βελτίωση, διατήρηση και αποκατάσταση των χαρακτηριστικών του οικοσυστήματος.
- Ζώνη Χ2: Εκτός από τους κανονισμούς της Ζώνης Χ1, επιτρέπονται ενέργειες αποκατάστασης ιστορικών χώρων και ρυθμιζόμενης πρόσβασης επισκεπτών για περιβαλλοντική εκπαίδευση.
- Ζώνη X3: Παρόμοια με τη Ζώνη X2, αυτή η ζώνη επιτρέπει τη συντήρηση και την αποκατάσταση υφιστάμενων κτιρίων και μονοπατιών, μαζί με ρυθμιζόμενες δραστηριότητες επισκεπτών, όπως η παρατήρηση της φύσης και η περιβαλλοντική εκπαίδευση.
Θαλάσσιες Ζώνες:
- Ζώνη Θ1α: Απαγορεύει όλες τις μορφές αλιείας, επιτρέποντας μόνο τη διέλευση του σκάφους που σχετίζεται με ενέργειες που επιτρέπονται στη Ζώνη X1.
- Ζώνη Θ1β: Επιτρέπει οργανωμένες καταδύσεις αναψυχής, ρυθμισμένη πρόσδεση και περιορίζει την ταχύτητα του σκάφους στους 10 κόμβους.
- Ζώνη Θ2: Απαγορεύει την αλιεία, επιτρέποντας τη διέλευση των σκαφών με ταχύτητα έως και 10 κόμβων, εκτός από εκείνα που μεταφέρουν επικίνδυνο φορτίο.
- Ζώνη Θ3: Παρόμοια με τη ζώνη Θ2, με περιορισμούς στην αλιεία και την ταχύτητα για τα σκάφη εκτός από εκείνα που μεταφέρουν επικίνδυνα υλικά.
Αυτοί οι κανονισμοί έχουν σχεδιαστεί για να προστατεύουν τη βιοποικιλότητα του νησιού, προάγοντας παράλληλα την υπεύθυνη χρήση των φυσικών του πόρων.
Η Γυάρος έγινε η πρώτη Θαλάσσια Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΜΠΠ) των Κυκλάδων με Υπουργική Απόφαση το 2019. Αναπτύχθηκε ένα καινοτόμο σύστημα τηλεεπιτήρησης σε συνεργασία με το Λιμενικό Σώμα, που οδήγησε σε σημαντική μείωση των παράνομων αλιευτικών δραστηριοτήτων. Το σύστημα αυτό παραδόθηκε από το WWF στη Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Κεντρικού Αιγαίου (ΜΔΠΠ ΚΑ) του ΟΦΥΠΕΚΑ τον Απρίλιο του 2024.
Συμπερασματικά, στην Γυάρο εφαρμόστηκε με επιτυχία μια συμμετοχική προσέγγιση στο σχεδιασμό μέτρων διατήρησης, διασφαλίζοντας ότι ελήφθησαν υπόψη όλες οι προσεγγίσεις και οπτικές. Η Γυάρος αντιμετωπίζει τη διαρκή πρόκληση της εξισορρόπησης των προσπαθειών διατήρησης με τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η προστασία των μοναδικών οικοσυστημάτων του με ταυτόχρονη φιλοξενία υπεύθυνου τουρισμού είναι απαραίτητη για την οικολογική υγεία του νησιού. Η συνεχής συμμετοχή και εκπαίδευση της τοπικής κοινωνίας των γύρω νησιών θα είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη μακροπρόθεσμων στόχων διατήρησης.
Η Γυάρος αντιπροσωπεύει έναν σημαντικό οικολογικό θησαυρό στη Μεσόγειο, φιλοξενώντας μοναδικά είδη και ζωτικά οικοσυστήματα. Μέσα από σταθερές προσπάθειες διατήρησης, δέσμευση της αυτοδιοίκησης και των πολιτών και υπεύθυνη διαχείριση, υπάρχει ελπίδα για τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος της Γυάρου.
Συριανά Γράμματα:
Τεύχος 2–3 – Αφιέρωμα στη Γυάρο
Τεύχος 1 – Αφιέρωμα στην Απάνω Μεριά της Σύρου
Πηγές
https://www.epohi.gr/article/49925/gyaros-topos-mnhmhs-kai-istorias
https://www.wwf.gr/ti_kanoume/fysh/prostaeuomenes_perioxes/gyaros